Dobór obuwia roboczego jest częstą zagwozdką dla osób zajmujących się odzieżą ochronną w przedsiębiorstwie.  Z jeden strony należy zadbać o to aby obuwie spełniało swoje zadania (chroniła przed zagrożeniami na stanowisku pracy) a z drugiej nie mniej ważny jest komfort jego użytkowania. A te dwie rzeczy nie zawsze idą w parze. W jaki sposób zatem dobierać obuwie robocze?

Przede wszystkim w oparciu o analizę ryzyka na danym stanowisku pracy. Obuwie ma minimalizować zagrożenia na nim występujące dzięki czemu obniża poziom ryzyka na nim występujący. Jeżeli na stanowisku np. magazyniera występuje możliwość zgniecenia palców, powinniśmy wybierać obuwie z podnoskiem ochornnym (S1). Jeżeli na stanowisku pracownik porusza się po nierównej powierzchni to w celu uniknięcia skręcenia kostki powinniśmy wybrać obuwie za kostkę. Jak zatem znaleźć obuwie odpowiednie, dla zagrożeń na stanowisku pracy?

Obuwie robocze i ochronne jest certyfikowane wg. standardów takich jak PN-EN ISO 20345:2022-09. Standard ten zobowiązuje aby właściwości ochronne buta zostały opisane również na jego cholewce / opakowaniu. Zatem obuwie certyfikowane będzie posiadało oznaczenia klasy ochrony – jak poniżej:

Klasy ochrony obuwia:

SB: Obuwie podstawowe z podnoskiem stalowym lub kompozytowym, odporne na uderzenia z energią 200 J.

S1: Obuwie z podnoskiem, właściwościami antyelektrostatycznymi i pochłanianiem energii w pięcie.

S2: Obuwie z podnoskiem, właściwościami antyelektrostatycznymi, pochłanianiem energii w pięcie i wodoodporną cholewką.

S3: Obuwie z podnoskiem, właściwościami antyelektrostatycznymi, pochłanianiem energii w pięcie, wodoodporną cholewką i wkładką antyprzebiciową.

S4: Obuwie z podnoskiem, właściwościami antyelektrostatycznymi i pochłanianiem energii w pięcie.

S5: Obuwie z podnoskiem, właściwościami antyelektrostatycznymi, pochłanianiem energii w pięcie, wodoodporną cholewką i wkładką antyprzebiciową.

Dodatkowe oznaczenia:

A - właściwości antyelektrostatyczne

E - pochłanianie energii w pięcie

WR - wodoodporna cholewka

P – wkładka antyprzebiciowa

CI - izolacja od zimna

HI - izolacja od ciepła

HRO - odporność na podeszwy na kontakt z gorącym podłożem

SRC - antypoślizgowość na podłożu ceramicznym pokrytym roztworem laurylosiarczanu sodu

SRA - antypoślizgowość na podłożu stalowym pokrytym gliceryną

Oznaczenia klasy łączą się z dodatkowymi oznaczeniami. Możemy przykładowo bardzo często spotkać buty oznaczone S1P – posiadające wymagania buta S1 (podnosek, antyelektrostatyka, pochłanianie energii w pięcie), które posiadają również wkładkę antyprzebiciową (oznaczenie P).

Ale co z komfortem? No właśnie, jak zauważyliście obuwie w klasie S2 i wyższej posiada wodoodporne cholewki (zazwyczaj do 20 min kontaktu z wodą). A wiąże się to niestety ze zmniejszoną oddychalnością. Niemniej jednak producenci obuwia stosują obecnie specjalne materiały membranowe, które niwelują ten efekt. Są to buty oddychające, bardzo wygodne. W obuwiu roboczym renomowanych producentów np. Atlas stosowane są technologie które pozwalają na wielogodzinne użytkowanie obuwia S3. Obecnie buty te nie odbiegają wygodą od obuwia zabieranego na wielogodzinne wycieczki górskie, a w pewnym stopniu nawet je prześcigają.

Reasumując – obuwie zawsze dobieraj w oparciu o zidentyfikowane ryzyka w ocenie ryzyka stanowiska pracy. Wybierz model, który będzie je minimalizował.

Jeżeli wymagane jest obuwie klasy S2 lub wyższej – przeanalizuj czy buty będą użytkowanie po 8 – 12 godzin dziennie czy też znacznie krócej. Jeżeli obuwie ma być użytkowane całą zmianę jako buty podstawowe – zainwestuj w takie, które jest wygodne i przyjazne dla stopy. Pozwoli to uniknąć chorób stóp i wielu urazów które wykluczają często pracownika na dłuższy czas. Na butach podstawowych nie warto oszczędzać. Jednak jeżeli obuwie ma być wykorzystywane okazjonalnie, przez krótki czas – można śmiało nabyć trzewiki podstawowe.

Uwaga – wybór buta S3 dla każdego stanowiska pracy, kierując się tym że minimalizuje wszystkie zagrożenia jest również błędem. Nie każde stanowisko pracy wymaga aby kostka była usztywniona, aby mieć wkładkę antyprzebiciową i ochronę przed przemoczeniem. Im większa klasa ochrony tym obuwie jest generalnie cięższe i mniej oddychające i aby to zniwelować trzeba inwestować w droższe modele z membranami, kompozytami etc. Jeżeli Twoje stanowisko nie wymaga klasy ochrony obuwia S3 nie ma sensu przepłacać.